Σε αυτές τις ευρωπαϊκές χώρες εφαρμόζεται ήδη η τετραήμερη εργασία - Και πάει πολύ καλά
Δείτε τα οφέλη αλλά και τις δυσκολίες εφαρμογής του μοντέλου των λιγότερων ημερών εργασίας την εβδομάδα.
Η τετραήμερη εργασία που εισάγεται με το νέο νομοσχέδιο της κυβέρνησης και στην Ελλάδα -με περισσότερες ώρες όμως τις υπόλοιπες ημέρες της εβδομάδας- αποτελεί ένα μοντέλο που δοκιμάζεται ή εφαρμόζεται σε πολλές άλλες ευρωπαϊκές χώρες.
Σύμφωνα με τους Financial Times, η «μάχη» μεταξύ των υποστηρικτών και των αντιτιθέμενων στο μοντέλο της τετραήμερης εργασίας είναι σκληρή. Οι πρώτοι λένε ότι μπορεί να δίνει απάντηση σε πολλά προβλήματα, στα εντεινόμενα φαινόμενα εξάντλησης και το burn out, στην ανεργία, αλλά στις εκπομπές άνθρακα που «γλιτώνουμε» λόγω λιγότερων μετακινήσεων.
Όσοι στέκονται απέναντι, κάνουν λόγο για μειωμένη παραγωγικότητα, υποχώρηση της ανταγωνιστικότητας μεταξύ των επιχειρήσεων, «πεσμένο» ηθικό στους εργαζόμενους, προβλήματα στις δημόσιες υπηρεσίες.
Ωστόσο, υπάρχει μία χώρα που έχει ήδη διανύσει αρκετό δρόμο στην εφαρμογή του μοντέλου της τετραήμερης εργασίας και αυτή είναι η Ολλανδία.
Η τετραήμερη εργασία και τα «ευεργετήματά» της
Η Ολλανδία έχει το υψηλότερο ποσοστό μερικής απασχόλησης στον ΟΟΣΑ. Σύμφωνα με την Eurostat, οι μέσες εβδομαδιαίες ώρες εργασίας για άτομα ηλικίας 20 έως 64 ετών στην κύρια εργασία τους είναι μόλις 32,1. Πρόκειται για τις λιγότερες ώρες σε επίπεδο ΕΕ.
Έχει επίσης γίνει ολοένα και πιο συνηθισμένο για τους εργαζόμενους πλήρους απασχόλησης να συμπιέζουν τις ώρες τους σε τέσσερις ημέρες, αντί να τις κατανέμουν σε πέντε, λέει ο Bert Colijn, οικονομολόγος στην ολλανδική τράπεζα ING.
«Η τετραήμερη εβδομάδα εργασίας έχει γίνει πολύ, πολύ συνηθισμένη», δήλωσε στους FT. «Εργάζομαι πέντε ημέρες και μερικές φορές με ελέγχουν εξονυχιστικά επειδή εργάζομαι πέντε ημέρες!», τόνισε.
Σε κάθε περίπτωση όλα αυτά τα «τερατώδη» που κάποιοι προέβλεπαν να συμβούν λόγω της εφαρμογής της τετραήμερης εργασίας, στην περίπτωση της Ολλανδίας δεν επαληθεύονται.
Παρά τις μικρότερες μέσες ώρες εργασίας ανά άτομο, η Ολλανδία είναι μια από τις πλουσιότερες οικονομίες στην ΕΕ όσον αφορά το κατά κεφαλήν ΑΕΠ. Αυτό συμβαίνει επειδή οι μικρότερες ώρες εργασίας συνδυάζονται με σχετικά υψηλή ωριαία παραγωγικότητα και υψηλό ποσοστό εργαζομένων.
Χαρακτηριστικό είναι ότι το 82% των ατόμων σε ηλικία εργασίας στην Ολλανδία εργάζονταν στο τέλος του 2024, σύμφωνα με στοιχεία του ΟΟΣΑ. Σε άλλες χώρες το ποσοστό ήταν σημαντικά μικρότερο, 75% στο Ηνωμένο Βασίλειο, 72% στις ΗΠΑ και 69% στη Γαλλία.
Οι γυναίκες, επίσης, έχουν υψηλά ποσοστά απασχόλησης στην Ολλανδία, ειδικά σε σύγκριση με χώρες όπως οι ΗΠΑ, όπου οι μέσες ώρες εργασίας είναι μεγαλύτερες.
Ακόμα και το γεγονός ότι οι εργαζόμενοι στην Ολλανδία τείνουν να συνταξιοδοτούνται αρκετά αργά, συνδέεται με το ότι η εργασία κατανέμεται -σε επίπεδο χρόνου- με πιο ανθρώπινο τρόπο στη διάρκεια του εργασιακού βίου.
Μία πρόκληση για το μέλλον
Ο εργαζόμενος στην ολλανδική τράπεζα ING, Bert Colijn, ωστόσο, είναι δύσπιστος. Εκτιμά ότι το μοντέλο των λιγότερων ωρών, κρατά την Ολλανδία πίσω.
Από την άλλη πλευρά, προσθέτει: «Δεν θα ήθελα επίσης να προτείνω καμία δυστοπική κοινωνία όπου όλοι εργάζονται περισσότερες ώρες και από την Κορέα, μόνο και μόνο επειδή αυτό αυξάνει το ΑΕΠ».
Η εμπειρία της Ολλανδίας υποδηλώνει ότι η τετραήμερη εβδομάδα εργασίας δεν είναι νιρβάνα. Αλλά ούτε είναι και ένα εισιτήριο για οικονομική καταστροφή, υπογραμμίζουν οι Financial Times.
Σίγουρα πάντως, είναι ένα μοντέλο εφικτό να εφαρμοστεί, κατανοώντας τα προβλήματα και τις προκλήσεις που πρέπει να αντιμετωπιστούν.
Πάντως, οι Financial Times αναφέρουν και ένα ακόμα «υποτιμημένο» επιχείρημα υπέρ της τετραήμερης εβδομάδας εργασίας: τα παιδιά στην Ολλανδία κατατάσσονται ως τα πιο ευτυχισμένα στον πλούσιο κόσμο.
Θετικά αποτελέσματα και στην Σκωτία
Η αυξημένη παραγωγικότητα και η βελτιωμένη ευεξία του προσωπικού ήταν μεταξύ των αποτελεσμάτων μιας ετήσιας δοκιμής της τετραήμερης εβδομάδας εργασίας που εφαρμόστηκε και στη Σκωτία, από την κυβέρνηση της χώρας.
Σύμφωνα με τον Guardian, δύο δημόσιοι φορείς, η South of Scotland Enterprise (SOSE) και η Accountant in Bankruptcy (AiB), συμμετείχαν στην πιλοτική εφαρμογή του μοντέλου, η οποία ξεκίνησε από το Holyrood στις αρχές του 2024.
Οι δύο οργανισμοί, οι οποίοι απασχολούσαν συνολικά 259 υπαλλήλους καθ’ όλη τη διάρκεια της δοκιμής, εφάρμοσαν μια εβδομάδα εργασίας 32 ωρών για ένα χρόνο χωρίς καμία απώλεια μισθού ή παροχών για το προσωπικό, δεσμευόμενοι παράλληλα να διατηρήσουν τα πρότυπα υπηρεσιών.
Η AiB και η SOSE μείωσαν την εργάσιμη ημέρα μεταξύ του προσωπικού για να επιτρέψουν στους φορείς να λειτουργούν κανονικά, ενώ στο προσωπικό μερικής απασχόλησης προσφέρθηκαν αναλογικές μειώσεις στον χρόνο εργασίας τους.
Άνοδος της παραγωγικότητας
Το προσωπικό των δύο οργανισμών ανέφερε λιγότερο εργασιακό άγχος και μεγαλύτερη ικανοποίηση από την εργασία τους και την ισορροπία μεταξύ επαγγελματικής και προσωπικής ζωής.
Σχεδόν όλοι οι εργαζόμενοι (98%) στην SOSE δήλωσαν ότι η δοκιμή της τετραήμερης εβδομάδας βελτίωσε το κίνητρο και το ηθικό τους.
Το Ινστιτούτο Αυτονομίας, η ερευνητική συμβουλευτική εταιρεία που παρέδωσε το πιλοτικό πρόγραμμα για την κυβέρνηση της Σκωτίας, διαπίστωσε ότι και οι δύο οργανισμοί κατάφεραν να μειώσουν με επιτυχία την εργάσιμη εβδομάδα και «επέδειξαν αύξηση της παραγωγικότητας».
Το προσωπικό των οργανισμών ανέφερε ότι δοκίμασε νέους τρόπους εργασίας κατά τη διάρκεια του πιλοτικού προγράμματος, όπως ο σχεδιασμός, η κατανομή εργασιών, η κατανομή χρόνων για την εστίαση σε συγκεκριμένες εργασίες, η ψηφιοποίηση των διαδικασιών και η αλλαγή του τρόπου διεξαγωγής των συναντήσεων.
Και οι δύο οργανισμοί παρέτειναν τη δοκιμαστική περίοδο της τετραήμερης εβδομάδας εργασίας πέρα από το πιλοτικό πρόγραμμα, με το SOSE να έχει τη δυνατότητα παράτασης για έξι μήνες και το AiB για δύο.
Η σκωτσέζικη κυβέρνηση δήλωσε ότι θα χρησιμοποιήσει τα ευρήματα για να ενημερώσει το ευρύτερο πρόγραμμα μεταρρύθμισης της δημόσιας υπηρεσίας για να «υποστηρίξει πιο αποτελεσματικές και καινοτόμες πρακτικές εργασίας». Προς το παρόν, ωστόσο, δεν έχει εφαρμόσει την τετραήμερη εβδομάδα εργασίας σε ευρύτερο επίπεδο.
